Η μεγαλύτερη παράνοια του Β’ ΠΠ μεταξύ συμμάχων: Γιατί οι Βρετανοί βύθισαν το γαλλικό στόλο;
Σαν σήμερα, στις 3 Ιουλίου 1940, οι Βρετανοί, φοβούμενοι τυχόν παράδοση του γαλλικού στόλου στους Γερμανούς, βομβάρδισαν αιφνίδια την μοίρα του γαλλικού στόλου που είχε καταφύγει στον λιμένα αυτόν, χάνοντας την ζωή τους 1297 Γάλλοι. Η επίθεση και καταστροφή αυτή, χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη παράνοια του πολέμου μεταξύ συμμάχων.
Β’ Παγκόσμιος πόλεμος. Η κατάρρευση της Γαλλίας είναι πια ζήτημα ελάχιστου χρόνου, η Αγγλία έχει μεταφέρει τον στρατό της από την Δουκέρκη και έχει παραμείνει στην Γαλλία μια μικρή στρατιωτική δύναμη από 150.000 άνδρες. Όλη η προσοχή των Βρετανών επικεντρώνεται στο αξιόμαχο γαλλικό ναυτικό ( τον τέταρτο ισχυρότερο στόλο στον κόσμο).
Η βρετανική κυβέρνηση διακηρύσσει την απόφασή της να συνεχίσει τον πόλεμο κατά της Γερμανίας και προσπαθεί να πείσει τη γαλλική κυβέρνηση να διατάξει το στόλο να καταφύγει σε βρετανικούς λιμένες ή, στη χειρότερη περίπτωση, να αυτοβυθιστεί πριν υπογραφούν οι όροι της ανακωχής.
Ένα μέρος του Γαλλικού στόλου ήδη έχει βρεθεί σε Αγγλικά λιμάνια ενώ μια πολύ ισχυρή μοίρα, στην οποία περιλαμβάνονται τα καταδρομικά “Βρετάνη” και “Στρασβούργο”, τα θωρηκτά “Δουνκέρκη” και “Προβηγκία”, το μεταγωγικό αεροσκαφών “Κομμαντάν Τεστ” (Commandant Teste) και έξι μεγάλα αντιτορπιλικά βρίσκεται στο Μερς ελ Κεμπίρ της Αλγερίας.
Στους όρους της ανακωχής, που ανακοινώνονται στις 25 Ιουνίου 1940, προβλέπεται ότι οι γαλλικές ναυτικές δυνάμεις θα καταφύγουν σε λιμένες υπό γερμανικό ή ιταλικό έλεγχο και θα παροπλιστούν. Οι Βρετανοί όμως πιστεύουν ότι Γερμανοί μπορούν να υποχρεώσουν τους Γάλλους να παραβούν την υπόσχεση παροπλισμού και να τον χρησιμοποιήσουν στρατιωτικά για δικούς τους σκοπούς. Ο Τσώρτσιλ θέλει ή την καταστροφή ή την κυριαρχία επί του γαλλικού στόλου και έτσι οργανώνει την “Επιχείρηση Καταπέλτης”, για την πλήρη εξουδετέρωση των γαλλικών ναυτικών μονάδων εκτός Γαλλίας. Οι Βρετανοί με ισχυρές δυνάμεις αιχμαλωτίζουν σκάφη και ναύτες που ελλιμενίζονται σε λιμάνια της Βρετανίας.
Στην Αλεξάνδρεια, ο Γάλλος ναύαρχος Γκοντφρουά δέχεται να εξουδετερωθούν τα σκάφη του, που σάπιζαν αχρησιμοποίητα στο λιμάνι, χωρίς μια σταγόνα καυσίμων στις δεξαμενές τους, και με τους επικρουστήρες των πυροβόλων τους αποθηκευμένους στη στεριά. Απομένει η ισχυρή μοίρα του Μερς ελ Κεμπίρ.
Η βύθιση της γαλλικής Μοίρας στο Μερς ελ Κεμπίρ
Το θανάσιμο πλήγμα δόθηκε από την “Δύναμη Η” (Force ‘H’) υπό τον αντιναύαρχο Τζέιμς Σόμερβιλ, ο οποίος με ένα καταδρομικό μάχης, δύο θωρηκτά , ένα αεροπλανοφόρο , δύο καταδρομικά και έντεκα αντιτορπιλικά , έλαβε διαταγή να προετοιμαστεί για την επιχείρηση Catapult στις 3 Ιουλίου, οι οδηγίες που είχε ήταν: Να επιβάλλει στους Γάλλους να πλεύσουν τα πλοία τους σε βρετανικούς λιμένες ή να τα αυτοβυθίσουν. Εφόσον δεν θα γινόταν αποδεκτό απο τους γάλλους, οι βρετανοί θα βύθιζαν το γαλλικό στόλο.
Όταν η δύναμη “Η” έφθασε στο Μερς ελ Κεμπίρ, η γαλλική υπερηφάνεια απαγορεύει στο Γάλλους να δεχτούν έστω και να διαπραγματευτούν, υπό την απειλή του βρετανικού πυρός.
Το απόγευμα οι Βρετανοί ανοίγουν πυρ εναντίον του Γαλλικού στόλου. Οι οβίδες κτυπούν το “Δουνκέρκη” καταστρέφοντας έναν από τους πυργίσκους των πυροβόλων του, την κεντρική γεννήτρια και το υδραυλικό του σύστημα. Μέσα σε τέσσερα λεπτά, το ισχυρότερα θωρακισμένο πλοίο που είχε ποτέ κατασκευαστεί προσαράζει και πυρπολείται. Το “Βρετάνη” ανατρέπεται και βυθίζεται, ενώ το “Provence”, το αντιτορπιλικό “Mogador” και αρκετά μικρότερα σκάφη υφίστανται σοβαρές ζημίες.
Οι Γάλλοι δοκιμάζουν να ανταποδώσουν τα πυρά, αλλά σύντομα το γαλλικό πυρ παύει. Το λιμάνι γεμίζει πυκνό μαύρο καπνό και το “Στρασβούργο” τον εκμεταλλεύεται, καταφέρνει να διαφύγει από τον κλοιό του Σόμερβιλ και με μέγιστη ταχύτητα καταφεύγει στην Τουλόν.
Γαλλικά πλοία που ήταν σε διάφορα άλλα μέρη όπως το γαλλικό αεροπλανοφόρο και ελαφρά καταδρομικά που ήταν στις γαλλικές Δυτικές Ινδίες παροπλίστηκαν έπειτα από παρατεταμένες διαπραγματεύσεις.