Tι έγραφε για τους πολιτικούς ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Γράφει ο Αλέξανδρος Καρράς
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ήταν ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της νεότερης Ελλάδος. Γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1851 στη Σκιάθο. Ήταν γιος ιερέα κι έτσι από μικρή ηλικία έγινε βαθύτατα χριστιανός. Ζούσε πάντοτε λιτά, σχεδόν ασκητικά κατά πολλούς. Ήταν τακτικός ψάλτης σε ένα εκκλησάκι στο Μοναστηράκι. Έγραψε πολλά διηγήματα κι όλα ήταν σε πνεύμα χριστιανικό. Σήμερα ο Παπαδιαμάντης έχει «αποβληθεί» από την παιδεία του κοινοβουλευτικού ανθελληνικού κι άθεου κράτους που τολμά να μεταχειρίζεται το όνομα «Ελλάς». Ο Παπαδιαμάντης πέθανε στις 3 Ιανουαρίου του 1911.
Ο Παπαδιαμάντης είχε γράψει κατά των πολιτικών, των εκλογών και των βουλευτών σε σκληρή γλώσσα. Στην εποχή του Παπαδιαμάντη δεν είχε εμφανιστεί ο Φασισμός. Αν ζούσε σήμερα και έγραφε όλα αυτά θα τον πολεμούσαν όλο το κοινοβουλευτικό καθεστώς και οι δημοσιογράφοι. Θα τον αποκαλούσαν «φασίστα», «ναζί», «ακροδεξιό στοιχείο», «νοσταλγό της Χούντας» και θα ισχυρίζονταν πως πρέπει να προστατευτεί η δημοκρατία από τις ακραίες απόψεις του! Αλλά αφού δε ζει στις μέρες μας το πράγμα είναι πιο εύκολο. Τον έβγαλαν και τον αποσιώπησαν από την εκπαίδευση των παιδιών μας. Ο Φώτης Κόντογλου είχε γράψει ένα άρθρο για τον «Άγιο της λογοτεχνίας» και μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «o Παπαδιαμάντης είναι η Ελλάδα κι η Ορθοδοξία, που η δύναμή της πληθαίνει με τη φτώχεια, με την αγωνία, με τα μαρτύρια». Στην Ελλάδα όμως του φιλελεύθερου Διαφωτισμού και της δυτικοπληξίας ο Παπαδιαμάντης κι η ορθόδοξη πίστη δεν χωράνε.
Ας θυμηθούμε τι έγραφε για τους πολιτικούς:
«Ἡ γενεαλογία τῆς πολιτικῆς εἶναι συνεχὴς καὶ γνησία κατὰ τοὺς προγόνους. Ἡ ἀργία ἐγέννησε τὴν πενίαν. Ἡ πενία ἔτεκε τὴν πεῖναν. Ἡ πεῖνα παρήγαγε τὴν ὄρεξιν. Ἡ ὄρεξις ἐγέννησε τὴν αὐθαιρεσίαν. Ἡ αὐθαιρεσία ἐγέννησε τὴν λῃστείαν. Ἡ λῃστεία ἐγέννησε τὴν πολιτικήν. Ἰδοὺ ἡ αὐθεντικὴ καταγωγὴ τοῦ τέρατος τούτου. Τότε καὶ τώρα, πάντοτε ἡ αὐτή. Τότε διὰ τῆς βίας, τώρα διὰ τοῦ δόλου… καὶ διὰ τῆς βίας. Πάντοτε ἀμετάβλητοι οἱ σχοινοβάται οὗτοι, οἱ Ἀθίγγανοι, οἱ γελωτοποιοὶ οὗτοι πίθηκοι (καλῶ δὲ οὔτω τοὺς λεγομένους πολιτικούς). Μαῦροι χαλκεῖς κατασκευάζοντες δεσμὰ διὰ τοὺς λαοὺς ἐν τῇ βαθυζόφῳ σκοτίᾳ τοῦ αἰωνίου ἐργαστηρίου των… » (Οι έμποροι των εθνών)
Στην εφημερίδα Ακρόπολις του 1896:
Τις ημύνθη περί πάτρης;
Και τι πταίει η γλαυξ, η θρηνούσα επί ερειπίων; Πταίουν οι πλάσαντες τα ερείπια. Και τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται της Ελλάδος. Αυτοί οι πολιτικοί, αυτοί οι βουλεπταί, εκατάστρεψαν το έθνος, ανάθεμά τους. Κάψιμο θέλουν όλοι τους! Τότε σ’ εξεθέωναν οι προεστοί κ’ οι ‘γυφτοχαρατζήδες’, τώρα σε ‘αθεώνουν’ οι βουλευταί κ’ οι δήμαρχοι. Αυτοί που είχαν το λύειν και το δεσμείν εις τα δύο κόμματα, τους έταζαν ‘φούρνους με καρβέλια’, δώσαντες αυτοίς ουχί πλείονας των είκοσι δραχμών μετρητά, απέναντι, καθώς τους είπαν, και παρακινήσαντες αυτούς να εξοδεύσουν κι απ’ τη σακκούλα τους όσα θέλουν άφοβα, διότι θα πληρωθούν μέχρι λεπτού, σύμφωνα με τον λογαριασμόν, όν ήθελαν παρουσιάσουν. Το τέρας το καλούμενον επιφανής τρέφει τη φυγοπονίαν, την θεσιθηρίαν, τον τραμπουκισμόν, τον κουτσαβακισμόν, την εις τους νόμους απείθειαν. Πλάττει αυλήν εξ αχρήστων ανθρώπων, στοιχείων φθοροποιών τα οποία τον περιστοιχίζουσι, παρασίτων τα οποία αποζώσιν εξ αυτού. Μεταξύ δύο αντιπάλων μετερχομένων την αυτήν διαφθορά, θα επιτύχει εκείνος όστις ευπρεπέστερον φορεί το προσωπείον κ’ επιδεξιώτερον τον κόθορνον. Άμυνα περί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και πιθηκισμού, του διαφθείροντος το φρόνημα και εκφυλίσαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεοκοπίας.
Απόσπασμα από άρθρο με τίτλο «Άϊ μου Γιώργη» στις 23 Απριλίου 1892 δημοσιευμένο στην εφημερίδα «Ακρόπολις»:
«Και οι όσιοι…α! οι πλείστοι των σημερινών οσίων, των επισήμων και μακροχειρίδων οσίων της Ελλάδος μας, αν ερωτηθώσι να είπωσι, προς φωτισμόν του ποιμνίου, πότε ήκμασες, θα δυσκολευθώσι ν’ απαντήσωσιν αν εμαρτύρησες επί Διοκλητιανού ή επί Δεκίου, αν υπήρξες προ Χριστού ή μετά Χριστόν! Αφού το έχουν ως εντροπήν των το ν’ αναγινώσκωσι κάποτε επ’ εκκλησίας τους βίους και τα μαρτύρια των αγίων! Τι χρειάζονται αυτά; Δεν είναι προτιμότερον ν’ αναγινώσκωνται εν τη ώρα του Κοινωνικού, αι διακηρύξεις των δημάρχων, των εφόρων, και των επάρχων, περί φόρου οικοδομών, περί δηλώσεως των σικυώνων και περί…εκλογών;
Α! Αι εκλογαί, αατή είναι η μόνη επί εβδομήκοντα έτη ασχολία μας, αφότου ηλευθερώθημεν, αφότου δηλαδὴ μετηλλάξαμεν τυράννους, τους οποίους δια των εκλογών φανταζόμεθα, ότι αντικαθιστώμεν τάχα συχνότερον, όπως μη αποδειχθῆ ψευδὲς το δημώδες λόγιον· “Άλλαξε ο Μανολιὸς κι έβαλε τα ρούχ’ αλλοιώς”. Ως να εχρειάζετο τίποτε άλλο, ειμή εις ευσεβὴς βασιλεύς, Χριστὸς Κυρίου, ο μόνος αρμόδιος νὰ εκλέγη τους συμβούλους καὶ τοὺς στρατηγούς του, και εν μόνω τω “εν τούτω νίκα” ισχυρὸς και αήττητος.
Αλλ’ είθε ν’ ανατείλη ταχύτερον, Άη μου Γιώργη, η ευλογητή εκείνη ημέρα της αναστάσεως του Γένους και έθνος τοσούτον έχον πεςρικείμενον νέφος μαρτύρων, τοσούτους μετά σου πρέσβεις προς Θεόν, εκ του αίματός του και εκ των σπλάχνων του, δεν μέλλει ποτέ να εγκαταλειφθή υπό του Θεού των πατέρων του. Είθε ν’ ανατείλη η ημέρα εκείνη, ως τάχιστα, λεβέντη μου αστραπόμορφε και πρώτε καβαλάρη, ‘Αη μου Γιώργη, είθε!»
Τέλος, ας διαβάσουμε κι ένα απόσπασμα από το «Λαμπριάτικο Ψάλτη» του, όπου περιγράφει και αναλύει το πραγματικό πρόβλημα του Έλληνα που φράγκεψε:
«Ἄγγλος ἢ Γερμανὸς ἢ Γάλλος δύναται νὰ εἶναι κοσμοπολίτης ἢ ἀναρχικὸς ἢ ἄθεος ἢ ὁ,τιδήποτε. Ἔκαμε τὸ πατριωτικὸν χρέος του, ἔκτισε μεγάλην πατρίδα. Τώρα εἶναι ἐλεύθερος νὰ ἐπαγγέλλεται, χάριν πολυτελείας, τὴν ἀπιστίαν καὶ τὴν ἀπαισιοδοξίαν. Ἀλλὰ Γραικύλος τῆς σήμερον, ὅστις θέλει νὰ κάμῃ δημοσίᾳ τὸν ἄθεον ἢ τὸν κοσμοπολίτην, ὁμοιάζει μὲ νᾶνον ἀνορθούμενον ἐπ᾿ ἄκρων ὀνύχων καὶ τανυόμενον νὰ φθάσῃ εἰς ὕψος καὶ φανῇ καὶ αὐτὸς γίγας. Τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος, τὸ δοῦλον, ἀλλ᾿ οὐδὲν ἧττον καὶ τὸ ἐλεύθερον, ἔχει καὶ θὰ ἔχῃ διὰ παντὸς ἀνάγκην τῆς θρησκείας του. Τὸ ἐπ᾿ ἐμοί, ἐνόσω ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σωφρονῶ, δὲν θὰ παύσω πάντοτε, ἰδίως δὲ κατὰ τὰς πανεκλάμπρους ταύτας ἡμέρας, νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου, νὰ περιγράφω μετ᾿ ἔρωτος τὴν φύσιν καὶ νὰ ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς τὰ γνήσια ἑλληνικὰ ἤθη».
Ο Γραικύλος δεν δύναται να συγκινηθεί από τον Παπαδιαμάντη και τα διηγήματά του, διότι σε αυτά περιγράφεται ο ελληνικός τρόπος ζωής, που πλέον αντικαταστάθηκε από τον αμερικάνικο, και τα έθιμα και η πίστη του ορθόδοξου χριστιανισμού, στοιχεία άρρηκτα συνδεδεμένα με το ελληνικό περιβάλλον. Ο Γραικύλος δε συγκινείται πια από οτιδήποτε θυμίζει τις ρίζες του. Γι’ αυτό κι είναι γραικύλος και ουδείς από την Δύση τον υπολογίζει και τον σέβεται. Ο Γραικύλος είναι ένας φορολογούμενος Ευρωπαίος πολίτης που πιθηκίζει οτιδήποτε προέρχεται εκ της Δύσεως. Και πάλι ο Κόντογλου όμως καταδεικνύει το πρόβλημα του Έλληνα και τα λόγια του αυτή την εποχή είναι ίσως πιο επίκαιρα από ποτέ: «Οι Έλληνες είναι οι πιο πιστοί προσκυνητές της. Μόλις μαθευτεί πως η Μάγισσα έβγαλε κάτι «καινούριο», ή στη μόδα της φορεσιάς, ή στην τέχνη καμμιά καινούρια «τεχνοτροπία», ή κάποια νέα θεωρία, ή κανέναν καινούριο αναπτήρα, ή κάποιο άλλο «θαύμα» τέλος πάντων, τρέχουνε ποιος να πρωτοπροφτάξει να το πάρει ή να το μιμηθεί. «Είναι ευρωπαϊκό!», που θα πει: «Βασιλίκια διαταγή και τα σκυλιά δεμένα».
Δίπλα στο αντιδυτικό πνεύμα του Παπαδιαμάντη και του Κόντογλου η προτροπή του Περικλή Γιαννόπουλου αντηχεί: «Χτυπήσατε την ξενομανία, άνθρωποι της Ιδέας!»
