Aποκάλυψη Ellhnes.net: Tελειώνουν τα Ελληνικά χωριά – Τι προβλέπει το νέο ΦΕΚ για την οριοθέτηση των οικισμών
Με μία σιωπηλή αλλά βαθιά ανατροπή των δεδομένων για την ελληνική ύπαιθρο, η κυβέρνηση προχώρησε, κυριολεκτικά εν κρυπτώ, τη Μεγάλη Τρίτη 15 Απριλίου 2025, στη δημοσίευση του ΦΕΚ 194/Δ, που εισάγει νέο πλαίσιο για την οριοθέτηση των οικισμών με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Πρόκειται για ένα πολυσέλιδο Προεδρικό Διάταγμα με τεχνική ορολογία και περίπλοκους ορισμούς, πίσω από τους οποίους κρύβεται ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα: η μαζική έξοδος εκτάσεων από τα όρια των οικισμών, με ευρείες επιπτώσεις στην ιδιοκτησία, στην τοπική οικονομία και στη δυνατότητα δόμησης. Η επιλογή της Μεγάλης Εβδομάδας για τη δημοσίευση δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαία, καθώς αποτέλεσε σαφές σήμα της πρόθεσης να αποφευχθεί κάθε πολιτική ή κοινωνική αντίδραση σε πραγματικό χρόνο.
Ποιοι οικισμοί επηρεάζονται και πώς
Το διάταγμα, όπως αποτυπώνεται στο σχετικό ΦΕΚ, φέρνει δραστικές αλλαγές, ξεκινώντας από τον ορισμό του ίδιου του οικισμού. Επισημαίνεται ότι το νέο καθεστώς αφορά μόνο σε εκείνους που υφίστανται ως διακριτοί οικισμοί σε απογραφές πριν το 1983 και που σήμερα εξακολουθούν να έχουν κάτω από 2.000 κατοίκους. Για αυτούς, τίθενται νέες αυστηρές διαδικασίες επανεξέτασης των ορίων τους, με βάση πληθυσμιακά, ιστορικά, πολεοδομικά και γεωμορφολογικά δεδομένα. Ουσιαστικά, κάθε οικισμός θα πρέπει να αποδείξει την «ιστορική και δομημένη υπόστασή του» για να διατηρήσει ή να αποκτήσει εκ νέου θεσμοθετημένα όρια. Το κρίσιμο όμως στοιχείο είναι ότι σε αυτή τη διαδικασία δεν επιτρέπεται καμία επέκταση του ορίου – ακόμη και σε περιπτώσεις πληθυσμιακής ανάπτυξης – παρά μόνο αν αποδειχθεί λάθος στην αρχική του χάραξη.
Οι εκτάσεις που εξαιρούνται από τα νέα όρια
Ο πιο σαφής και άμεσος κίνδυνος έγκειται στις πολυάριθμες εξαιρέσεις που προβλέπει το ΦΕΚ. Σύμφωνα με το άρθρο 6, εκτός ορίου οικισμού τίθενται αυτομάτως δάση, αναδασωτέες εκτάσεις, περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, προστατευόμενες ζώνες (Natura, γεωλογικά ασταθή εδάφη), γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, αιγιαλός και παραλία, ακόμη και κοιμητήρια ή εκτάσεις που βρίσκονται κοντά σε σιδηροδρομικές γραμμές και οδικά δίκτυα. Ο κατάλογος είναι τόσο ευρύς ώστε πρακτικά κάθε χωριό μπορεί να δει μεγάλο μέρος της υφιστάμενης οικιστικής του ζώνης να τίθεται εκτός δυνατότητας δόμησης ή αξιοποίησης, χωρίς δυνατότητα ένστασης ή τροποποίησης, αφού όλα αποδίδονται σε αντικειμενικά και «επιστημονικά» κριτήρια.
Ακύρωση παλαιών πράξεων και νομική απογύμνωση
Ακόμα πιο προβληματικό είναι το γεγονός ότι το νέο πλαίσιο ακυρώνει προηγούμενες πράξεις οριοθέτησης, ιδίως εκείνες που έγιναν με βάση παλαιότερα διατάγματα (όπως αυτό του 1985) ή με απόφαση Νομαρχών. Αυτές θεωρούνται πια «μεθοδολογικά εσφαλμένες» και οι οικισμοί που τις βασίζονταν υποχρεούνται να επαναπροσδιοριστούν με βάση το νέο π.δ. Το αποτέλεσμα θα είναι πολλοί μικροί οικισμοί να μείνουν de facto εκτός νομικού πλαισίου, με απροσδιόριστες συνέπειες για την οικοδομική, κοινωνική και οικονομική τους βιωσιμότητα.
Το βαθύτερο πολιτικό αποτύπωμα της μεταρρύθμισης
Αυτό που προκαλεί έντονη ανησυχία είναι το ευρύτερο πολιτικό και κοινωνικό αποτύπωμα αυτής της απόφασης. Ουσιαστικά, το κράτος, μέσα από μία απόλυτα τεχνοκρατική διαδικασία, παρεμβαίνει ριζικά στον οικιστικό χάρτη της χώρας, αδιαφορώντας για τη ζώσα πραγματικότητα των κοινοτήτων. Η δυνατότητα πολίτη να κτίσει στην πατρογονική του γη περιορίζεται δραστικά, οι αξίες ακινήτων καταρρέουν, οι δυνατότητες νέας εγκατάστασης ή επιστροφής νέων ανθρώπων στα χωριά μηδενίζονται. Δεν πρόκειται μόνο για μια γραφειοκρατική αναδιοργάνωση. Πρόκειται για μια συρρίκνωση της ίδιας της ελληνικής υπαίθρου, με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην κοινωνική συνοχή και στη δημογραφική πραγματικότητα της χώρας. Είναι πολύ πιθανό να δούμε ξένα funds που έχουν αγοράσει τα πάντα στην χώρα ξαφνικά να παίρνουν στην κατοχή τους όσο όσο και τα οικόπεδα αυτά που αποκλείονται από την δόμηση.
Η συγκυρία της δημοσίευσης του διατάγματος προσθέτει ένα επιπλέον στρώμα αμφισβήτησης. Επιλέχθηκε η Μεγάλη Τρίτη, μια ημέρα κατά την οποία η ελληνική κοινωνία είναι στραμμένη στη θρησκευτική της παράδοση και λιγότερο παρούσα στον δημόσιο διάλογο. Αυτή η πρακτική φανερώνει την πολιτική πρόθεση αποφυγής αντιδράσεων και περιορισμού της δημοσιότητας. Σηματοδοτεί μια συνειδητή επιλογή επιβολής σε ένα ζήτημα που έπρεπε να περάσει με τη λιγότερη δυνατή κοινωνική αντίσταση.
Η οριοθέτηση των οικισμών είναι ένα ζήτημα πολεοδομικής πολιτικής, αλλά οι συνέπειες του νέου πλαισίου δεν είναι ούτε τεχνικές ούτε αθώες. Αφορούν την καρδιά της ελληνικής υπαίθρου, τη δυνατότητα ζωής στα χωριά, τη συνέχεια της παράδοσης, την αξιοποίηση της γης και την επιβίωση της τοπικής οικονομίας. Η μεταρρύθμιση αυτή, όπως εισήχθη και δημοσιεύθηκε, συνιστά βαρύ πλήγμα στους μικρούς οικισμούς της χώρας και ιδιαίτερα σε εκείνους που έχουν ήδη πληγεί από φυσικές καταστροφές ή δημογραφική αποψίλωση. Αν δεν υπάρξει άμεση πολιτική και κοινωνική κινητοποίηση, το νέο καθεστώς θα αποτελεί μια σιωπηλή αλλά αποτελεσματική «κατεδάφιση» του ελληνικού χωριού.
