Ἡ δική μας 1η Ἀπριλίου
ΚΑΠΟΙΕΣ ἐπετείους δέν πρέπει νά τίς ξεχνᾶμε.
Ἡ ἑλληνική ἱστορία βρίθει γεγονότων πού εἶναι ἀξιομνημόνευτα, καί τοῦτο γίνεται ἐνίοτε δικαιολογία γιά νά περνοῦν κάποια σέ δεύτερη μοῖρα. Δέν ἐπιτρέπεται ὅμως νά λησμονοῦμε ἐπετείους ἀπό τίς ὁποῖες ἔχουμε πολλαπλῶς νά διδαχθοῦμε.
Τοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου
Τέτοια εἶναι 1η Ἀπριλίου. Ἡ ἐπέτειος τῆς ἐνάρξεως τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγῶνος τῆς ΕΟΚΑ. Διδάσκει καί πάλι τό διαχρονικό μήνυμα ὅτι δέν εἶναι ὁ ὄγκος τῶν μαχομένων ἀλλά ἡ ἀποφασιστικότης τους καί τό δίκαιον τοῦ σκοποῦ τους, πού κρίνουν τήν ἔκβαση τοῦ ἀγῶνος. Πέραν ἀπό αὐτό ὅμως, ἀναδεικνύει κατά τρόπον τραγικό, τό ποῦ μπορεῖ νά ὁδηγήσει ἡ διχόνοια, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τήν «κατάρα» τῆς φυλῆς μας, ἀλλά καί τό πῶς ἕνας ἀγῶνας πού ἐκρίθη μέ ἀγῶνες καί θυσίες ἐπί τοῦ πεδίου, μπορεῖ νά χαθεῖ στά σαλόνια τῶν διαπραγματεύσεων.
Τό πρωί τῆς 1ης Ἀπριλίου 1955 ἡ Κύπρος συγκλονίσθηκε ὄχι μόνον… ἀπό τίς ἐκρήξεις τῶν βομβῶν μέ τίς ὁποῖες ἡ ΕΟΚΑ εἶχε ἐπιλέξει νά ἀρχίσει τήν ἔνοπλη δράση της, ἀλλά καί τήν ἰαχή σύμπαντος τοῦ ἑλληνισμοῦ: «Ἕνωσις». Οἱ μαχητές τῆς ΕΟΚΑ δέν πολέμησαν καί δέν ἔπεσαν οὔτε γιά ἀνεξαρτησία, οὔτε γιά διζωνική δικοινοτική ὁμοσπονδία. Πολέμησαν καί ἔπεσαν γιά τήν Ἕνωση μέ τήν μητέρα Ἑλλάδα. Καί 64 χρόνια μετά τήν νίκη, ὁ ἀγῶνας τους αὐτός δέν ἔχει ἀκόμη δικαιωθεῖ. Ἀντί γιά Ἕνωση μέ τήν Ἑλλάδα προβάλλουν κάποιοι σάν «λύση» τήν λεγομένη ἐπανένωση τοῦ νησιοῦ. Ἀλλά αὐτό πού ὀνομάζουν ἐπανένωση δέν εἶναι παρά τό ἄνοιγμα τῆς Κερκόπορτας, ὥστε νά φθάσει ὁ Ἀττίλας στίς νότιες ἀκτές τῆς Κύπρου, τίς ὁποῖες ὀρέγεται ὁ Ἐρντογάν. Καί νά τίς φθάσει μάλιστα ἀμαχητί καί ἀνωδύνως.
Δέν ἦταν αὐτός ὁ στόχος τῶν ἀγωνιστῶν τῆς ΕΟΚΑ. Οὔτε βεβαίως ἡ κίβδηλη ἀνεξαρτησία τῆς 1ης Ὀκτωβρίου τοῦ 1960. Πόσο ἀνεξάρτητη μπορεῖ νά θεωρεῖται μιά χώρα ὅταν παραμένει ὑπό τήν κηδεμονία τῶν ἡττημένων Βρεταννῶν, πού ἀπό ἀποικιοκράτες μετονομάσθηκαν σέ «ἐγγυήτρια δύναμη», καθεστώς τό ὁποῖο ἐδόθη καί στήν Τουρκία, ἡ ὁποία ἀνωδύνως καί πονηρά ἔθεσε τότε τήν βάση γιά τήν εἰσβολή τοῦ Ἀττίλα; Αὐτά ἦσαν τά ἐπίχειρα τῶν συμφωνιῶν τῆς Ζυρίχης καί τοῦ Λονδίνου. Ὅσο γιά τό πόσο πρόχειρες καί ἀτυχεῖς ἦσαν οἱ συμφωνίες αὐτές, φαίνεται ἀπό τό γεγονός ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Μακάριος ὁ ὁποῖος τίς ὑπέγραψε, τρία χρόνια μετά, ἐπανῆλθε μέ 13 παρατηρήσεις ζητῶντας ἀντίστοιχες ἀλλαγές στό σύνταγμα τῆς νεοσύστατης τότε Κυπριακῆς Δημοκρατίας.
Ἄς μᾶς ἐπιτραπεῖ λοιπόν νά ποῦμε ὅτι στήν Ζυρίχη καί στό Λονδῖνο γράφτηκε ἕνα κεφάλαιο προδοσίας τοῦ ἀγῶνος τῆς ΕΟΚΑ. Ἀλλά δυστυχῶς δέν ἦταν τό πρῶτο. Ἀπό τήν ἀρχή, ἡ ἀριστερά ἐτάχθη ἐναντίον τοῦ ἐθνικοαπελευθερωτικοῦ ἀγῶνος. Καί πότε ἡ ἀριστερά εἶχε συνταχθεῖ μέ τούς ἀγῶνες τοῦ ἔθνους; Ἔτσι καί γιά τήν Κύπρο, πέρα ἀπό τήν στάση τοῦ ΑΚΕΛ πού οὐδέποτε ἐστήριξε τήν προσπάθεια ἀποτινάξεως τοῦ ἀποικιοκρατικοῦ ζυγοῦ, ἀντέδρασαν καί τό ΚΚΕ καί οἱ ἐν Ἑλλάδι τοποτηρητές του (ΕΔΑ). Στίς 25 Ἀπριλίου 1955 ὁ ραδιοφωνικός σταθμός τοῦ ΚΚΕ χαρακτήριζε τόν ἀγῶνα τῆς ΕΟΚΑ ὡς «τυχοδιωκτισμό, μέ πασχαλινά βαρελότα», ἐνῷ στίς 5 Μαΐου ἡ «Αὐγή» ἔγραφε ὅτι οἱ ἀγωνιστές τῆς ΕΟΚΑ εἶναι «διασπαστές τῆς ἑνότητας τοῦ κυπριακοῦ λαοῦ πού παριστάνουν τούς νταῆδες μέ τυχοδιωκτικές ἐνέργειες.» Ἀλλά ἀπό τήν ἀριστερά δέν περιμέναμε καί τίποτε καλύτερο.
Ἀναδεικνύεται ὅμως ἀπό τόν ἀγῶνα τῆς ΕΟΚΑ καί ἕνα μήνυμα αἰσιοδοξίας. Ὅτι εἰς πεῖσμα ὅλων αὐτῶν τῶν «φαύλων καί περιττῶν, καλαμαράδων καί δημοκόπων καί μπολσεβίκων», ὅπως τούς χαρακτήριζε ὁ Κωστῆς Παλαμᾶς, ἡ φλόγα τῆς ἐλευθερίας εἶναι τόσο δυνατή, πού πέπρωται νά ἐπικρατήσει. Ὁ πυρῆνας τῆς ΕΟΚΑ ἀριθμοῦσε 320 ἀνθρώπους. Πού ἐνσάρκωσαν τούς πόθους καί τίς προσδοκίες ἑνός ὁλοκλήρου λαοῦ. Πού ἔδειξαν ὅτι οἱ λίγοι εἶναι αὐτοί πού σηκώνουν τό βάρος τῶν ἀγώνων. Οἱ πολλοί ἁπλῶς ἀκολουθοῦν. Καί αὐτοί οἱ λίγοι τῆς ΕΟΚΑ, οἱ ὁποῖοι σήκωσαν ἀνάστημα ἀπέναντι σέ μιάν αὐτοκρατορία, ἦσαν καθημερινοί ἄνθρωποι. Πού μετά τό τέλος τοῦ ἀγῶνος ἐπέστρεψαν στήν ζωή τους καί τίς ἐργασίες τους, χωρίς νά ζητήσουν οὔτε συντάξεις, οὔτε εἰδική ἀναγνώριση. Κάποιους τούς βλέπαμε καί στήν Ἀθήνα μέχρι πρίν ἀπό λίγα χρόνια νά ἀσκοῦν συνηθισμένα ἐπαγγέλματα, χωρίς νά ξέρει σχεδόν κανείς τό μέγεθος τῆς προσφορᾶς τους στόν ἑλληνισμό καί τήν πατρίδα.
Ἄς εἶναι λοιπόν αὐτό τό μήνυμα τῆς δικῆς μας 1ης Ἀπριλίου. Ἄν τό 1955 320 Ἕλληνες κατίσχυσαν τῆς πανίσχυρης τότε βρεταννικῆς αὐτοκρατορίας, δέν εἶναι δύσκολο νά κατισχύσουμε σήμερα ἀπέναντι στήν Τουρκία. Ἡ ὁποία ὑπάρχει καί ἐμφανίζεται σάν περιφερειακή δύναμις μόνο καί μόνο διότι τῆς τό ἐπιτρέπει ἡ ἀνοχή μας.
