Έλληνες οι πρώτοι θαλασσοπόροι εξερευνητές
Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Είναι υπέροχο και σου δημιουργεί αίσθημα υπερηφάνειας όταν διαπιστώνεις (και ανακαλύπτεις) το μεγαλείο, την δύναμη και τα κατορθώματα των Ελλήνων!
Αν κάποιος σκεφτεί τους «εξερευνητές» στην ανθρώπινη ιστορία θα του έρθει σίγουρα στο μυαλό σίγουρα ο Χριστόφορος Κολόμβος, ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος και άλλοι ναυτικοί που έζησαν την περίοδο που τα βασίλεια της Ευρώπης οργάνωναν τις πρώτες αποστολές στον Νέο Κόσμο.
Ωστόσο, πολύ πριν ο Κολόμβος ανακαλύψει την Αμερική το 1492 άλλοι γενναίοι εξερευνητές κατάφεραν να φτάσουν σε αχαρτογράφητες περιοχές και να ανακαλύψουν πριν από οποιονδήποτε άλλο τι υπάρχει… εκεί έξω!
Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν επιδέξιοι ταξιδιώτες. Ο πολιτισμός τους ήταν διάσπαρτος σε εκατοντάδες μικροσκοπικά νησιά, από την Κρήτη μέχρι τη Ρόδο.
Μέσω του εμπορίου και της εξερεύνησης, οι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με μέρη κοντινά όπως το Λεβάντε (σημερινή Μέση Ανατολή) και η Περσία αλλά και μακρινά όπως η Κίνα, η Αγγλία και η Σκανδιναβία, η τελευταία από τις οποίες εξερευνήθηκε από τον αστρονόμο Πυθέα γύρω στο 325 π.Χ.
Ο ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
Οι περισσότερες αρχαίες αποστολές, ωστόσο, πραγματοποιήθηκαν με την ελπίδα να βρουν εμπορικές οδούς που έδιναν πρόσβαση στους θησαυρούς ξένων χωρών.
Σύμφωνα με ένα κείμενο που ονομάζεται «Περίπλους της Ερυθράς Θάλασσας», ο Έλληνας θαλασσοπόρος Ίππαλος, ο οποίος έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ., ανακάλυψε μια νέα και ταχύτερη διαδρομή από την Ερυθρά Θάλασσα προς τη νότια Ινδία διασχίζοντας τον Ινδικό Ωκεανό.
Φαίνεται ότι είχε αναλάβει πολλά ταξίδια μεταξύ Αιγύπτου, Ερυθράς θάλασσας, Αραβίας και Ινδιών με πολύ ενδιαφέρουσες χαρτογραφήσεις, γεωγραφικές και μετεωρολογικές παρατηρήσεις ιδιαίτερα στον Ινδικό ωκεανό.
Θεωρείται ότι είναι ο πρώτος που τόλμησε να πλεύσει ανοικτά στον ωκεανό στηριζόμενος στις παρατηρήσεις του, αντί να ακολουθήσει τη μέχρι τότε ακολουθούμενη ακτοπλοΐα.
Ο Ιππαλος, ήταν πλοίαρχος ο οποίος έκανε εμπορικά ταξίδια από την Ερυθρά Θάλασσα προς την Αραβική Χερσόνησο, μέχρι και τις ακτές της Ινδίας.
Είχε χαρτογραφήσει τις περιοχές που ταξίδευε παρατηρώντας και τα καιρικά φαινόμενα.
Ένα από αυτά τα φαινόμενα ήταν και οι περιοδικοί άνεμοι του Ινδικού Ωκεανού, γνωστοί σήμερα ως Μουσώνες, οι οποίοι τότε ήταν άγνωστοι στους λαούς της Μεσογείου.
Ο Ιππαλος, παρατήρησε για πρώτη φορά πως οι άνεμοι αυτοί, κατά τον μισό χρόνο πνέουν βορειοανατολικά και τον άλλο μισό, νοτιοδυτικά.
Καθώς ήταν εκείνος που τους περιέγραψε πρώτος, το φαινόμενο αυτό, ονομάστηκε για πρώτη φορά «Ιππάλιοι άνεμοι».
Απέπλευσε από κάποιο λιμάνι της Ερυθράς Θάλασσας.
Φτάνοντας στον Κόλπο του Άντεν, αντί να ακολουθήσει την συνηθισμένη πορεία περιπλέοντας τις Αραβικές ακτές, έπλευσε προς τις ακτές της Σομαλίας περιπλέοντας το Κέρας της Αφρικής, βγαίνοντας από εκεί στην ανοιχτή θάλασσα.
Κάπου εκεί, τον βρήκαν οι νοτιοδυτικοί Μουσώνες και έτσι, ο Ίππαλος, έγινε ο πρώτος θαλασσοπόρος που έφτασε από την Αφρική στην Ινδία μέσω της ανοιχτής θάλασσας.
Από τότε, ο δρόμος αυτός, ως συντομότερος προς την Ινδία, καθιερώθηκε και έγινε η κύρια θαλάσσια σύνδεση μεταξύ της μετέπειτα Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Ινδίας.
Ο ΣΚΥΛΑΚΑΣ ΣΤΟ ΠΑΚΙΣΤΑΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΝΔΙΑ
ο Σκύλακας από την πόλη της Καρυάνδας η οποία βρισκόταν στην Χερσόνησο της Αλικαρνασσού, ήταν θαλασσοπόρος του Δαρειου.
άρχισε την εξερεύνηση του από την πόλη της Κασπάτηρου η οποία βρισκόταν κοντά στον Ινδό Ποταμό, κάπου στα σημερινά σύνορα του Πακιστάν με το Αφγανιστάν.
Με έναν στολίσκο, διέπλευσε τον Ινδό Ποταμό μέχρι που ανακάλυψε τις εκβολές του.
Από εκεί, συνέχισε προς την Αραβική Θάλασσα περιπλέοντας τις ακτές του σημερινού Πακιστάν του Ιράν, τις νότιες ακτές της Αραβικής Χερσονήσου, πέρασε στην Ερυθρά Θάλασσα την οποία διέσχισε, φτάνοντας μέχρι το σημείο από το οποίο – όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος – ξεκίνησαν οι Φοίνικες του Αιγύπτιου Φαραώ Νέχώ του Δευτέρου για να περιπλεύσουν την Αφρική.
Ο Σκύλακας, κατέγραψε λεπτομερώς τα μέρη που εξερεύνησε, τους ανθρώπους τους, τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και διάφορες άλλες πληροφορίες.
Από το πολύτιμο αυτό όμως σύγγραμμα, διασώθηκαν μόλις ελάχιστες αναφορές από μεταγενέστερους συγγραφείς όπως εκείνες του Ηροδότου και μετέπειτα του Στράβωνα.
Δύο αιώνες μετά το ταξίδι του Σκύλακα, τον 4ο αιώνα π.Χ., εμφανίζεται ένα σύγγραμμα το οποίο φέρει τον τίτλο «Περίπλους της θαλάσσης της οικουμένης Ευρώπης και Ασίας και Λιβύης (όπως ονομαζόταν τότε η Αφρική)» το οποίο έχει υπογράψει κάποιος ως Σκύλακας ο Καρυανδεύς.
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΑΣΚΑ
Ο Ευστράτιος Ιβάνοβιτς (Ιωάννου) Ντελάρωφ γεννήθηκε το 1740, αδιευκρίνιστο το πού ακριβώς.
Έφυγε μικρός από την πατρίδα του και αρχικά εγκαταστάθηκε στην ελληνική παροικία της Ρωσικής τότε, Ουκρανικής σήμερα, πόλης Νιζίν.
Έχοντας εξελιχθεί σε έναν από τους διακεκριμένους πλοιάρχους και έχοντας αναλάβει αρκετές αποστολές στην περιοχή της Αλάσκας, με τον καιρό έγινε συμμέτοχος σε διάφορες γουνεμπορικές επιχειρήσεις και πλοία.
O Ντελάρωφ έφτασε στον Κόλπο των Τριών Αγίων το 1787 όπου έμεινε σε αυτή την θέση για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Κατά την παραμονή του στο νησί, έστησε ένα φυλάκιο στην άλλη μεριά του νησιού για να ελέγχει τον Πορθμό Σελίκοφ και τις απέναντι ηπειρωτικές ακτές της Αλάσκας.
Δημιούργησε επίσης έναν ακόμα σταθμό στις απέναντι ακτές βορειοανατολικά του νησιού με την ονομασία Αλεξαντρόβσκαγια, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο οικισμός Σελντόβια.
Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕ ΣΤΟΝ ΚΑΝΑΔΑ
Ιωάννης Φωκάς.
Οι πρόγονοι του, ήταν από την Κωνσταντινούπολη την οποία εγκατέλειψαν κατά την πτώση της στους Οθωμανούς το 1453 και εγκαταστάθηκαν στην Πελοπόννησο. Ο πατέρας του, από την Πελοπόνησο μετοίκισε στο χωριό Βαλεριάνος της Κεφαλονιάς όπου και γεννήθηκε, το 1536, ο Φωκάς.
Στις Αμερικανικές ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού, οι Ισπανικές κτίσεις, είχαν φτάσει μέχρι την σημερινή πολιτεία της Καλιφόρνια. Τότε, υπήρχε απλώς ως εικασία από τους χαρτογράφους της εποχής, οι οποίοι ακόμα δεν γνώριζαν για την ύπαρξη του Βερίγγειου Πορθμού, πως βόρεια της Αμερικής, υπάρχει κάποιο θαλάσσιο πέρασμα που ένωνε τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Αυτή η εικασία, δημιούργησε τον μύθο για την ύπαρξη του Πορθμού του Ανιάν του οποίου το όνομα προήλθε από την Κινεζική επαρχία που είχε καταγράψει στο βιβλίο του ο Μάρκο Πόλο.
Η αποστολή του Φωκά, ήταν να βρει το πέρασμα αυτό ώστε οι Ισπανοί να το φυλάξουν και να αποτρέψουν την ενδεχόμενη έξοδο των Άγγλων από τον Ατλαντικό προς τον Ειρηνικό.
Το 1590, ξεκίνησε από την Καλιφόρνια με τρία μικρά πλοία και 200 στρατιώτες έτσι ώστε αν βρει τον Πορθμό του Ανιάν να τους αφήσει ως φρουρά.
Η αποστολή όμως απέτυχε λόγω της κακομεταχείρισης των στρατιωτών από τον διοικητή τους οι οποίοι στασίασαν, αναγκάζοντας έτσι τον Φωκά να επιστρέψει στην Καλιφόρνια.
Το 1592, πραγματοποίησε το δεύτερο του ταξίδι για την αναζήτηση του πορθμού. Με δύο πλοία αυτή την φορά και λιγότερους στρατιώτες, έπλευσε βόρεια.
Εκεί, βρήκε έναν πορθμό που στην νότια πλευρά της εισόδου του υπάρχει ένας μεγάλος βράχος που έμοιαζε σαν μια μεγάλη κολώνα. Ο βράχος αυτός, σήμερα είναι γνωστός ως “Κολώνα του Φωκά”.
Ο Φωκάς, πίστεψε πως βρήκε τον Πορθμό του Ανιάν.
Στην πραγματικότητα όμως είχε ανακαλύψει τις νότιες ακτές του νησιού Βανκούβερ και τις ακτές της Πολιτείας της Ουάσινγκτον.
Ο ΝΕΑΡΧΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΣΤΗΝ ΑΡΑΒΙΑ
Το 326 π.χ. οι Μακεδόνες είχαν ήδη καταλύσει την Περσική Αυτοκρατορία έχοντας κατακτήσει τα εδάφη της, και συνέχιζαν την εκστρατεία τους ανατολικότερα, προς τις άγνωστες χώρες της Ασίας, μιας ηπείρου που ακόμη τότε οι Μεσογειακοί Πολιτισμοί δεν γνώριζαν πόσο ανατολικά εκτείνεται.
Όταν έφτασαν στον Υδάσπη Ποταμό (σημερινή ονομασία Τζαλούμ), αντιμετώπισαν την αντίσταση του στρατού ενός Ινδού Βασιλιά, του Πώρου.
Αν και ήρθαν αντιμέτωποι για πρώτη φορά με πολεμικούς ελέφαντες, κατάφεραν να επικρατήσουν.
Ο Αλέξανδρος, ήθελε να συνεχίσει την επέλαση του προς την Ανατολή.
Διέταξε λοιπόν τον Νέαρχο να κατασκευάσει έναν στόλο και να τον διαπλεύσει προς τον Νότο.
Όταν τα πλοία ήταν έτοιμα, ο στόλος του Νέαρχου ξεκίνησε το ταξίδι του, με τον Αλέξανδρο να τον ακολουθεί μαζί με τον υπόλοιπο στρατό του από τις όχθες του ποταμού, για να τον προφυλάξει από ενδεχόμενες ενέδρες.
Πολλοί από τους άνδρες των πληρωμάτων των πλοίων, ακόμα και τριηράρχες δεν είχαν καμία σχέση με την ναυσιπλοΐα καθώς οι γνώστες του αντικειμένου στον στρατό του Αλέξανδρου δεν ήταν πολλοί.
Αυτό είχε ως συνέπεια, κατά την διέλευση του ποταμού, ο στόλος να κάνει συχνές στάσεις για να επισκευαστούν οι φθορές των πλοίων που συχνά προσάραζαν λόγω λανθασμένων χειρισμών στα άγνωστα και αχαρτογράφητα νερά.
Ο Νέαρχος έπλευσε κατά μήκος των ακτών του Πακιστάν και του Ιράν, φτάνοντας μέχρι τα Στενά της Ορμούζ όπου σε εκείνο το σημείο, βρισκόταν η Σατραπεία της Καρμανίας.
Εκεί, συνάντησε τον Αλέξανδρο που είχε φτάσει μετά από την δύσκολη διέλευση της Ερήμου της Γεδρωσίας από την οποία είχε σημαντικές απώλειες καθώς πολλοί από τους άνδρες του είχαν εξαντληθεί λόγω της πρωτόγνωρης για εκείνους ζέστης και της έλλειψης νερού.
Ο Αλέξανδρος του έδωσε εντολή να συνεχίσει προς τον ποταμό Τίγρη με τελικό προορισμό την πόλη Σούσα.
Έτσι, το 324 π.Χ. ο Μακεδονικός Στόλος υπό τον Νέαρχο, αν και ναυπηγήθηκε στην Ασία, γινόταν ο πρώτος ευρωπαϊκός στόλος της Ιστορίας που εισέρχονταν στον Περσικό Κόλπο.
Από τις ακτές της Καρμανίας, πέρασε στις απέναντι ακτές της Αραβικής χερσονήσου, περιπλέοντας και εξερευνώντας για πρώτη φορά τις ακτές των σημερινών χωρών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ, του Μπαχρέιν, του Κουβέιτ και του Ιράκ, μέχρι τις εκβολές του Ευφράτη Ποταμού.
Από εκεί διέπλευσε τον Ευφράτη και τον Τίγρη μέχρι που έφτασε στα Σούσα.
Η άφιξη του Μακεδονικού στρατεύματος στα Σούσα, σήμανε και την ολοκλήρωση της εκστρατείας κατά της Περσίας η οποία πλέον αποτελούσε μέρος της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας.
Πληροφορίες
Greatnavigators com.wordpress.com
Janus.gr