Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 2ο – Τσουκνίδα
Η Τσουκνίδα ή κνίδη ή δίοικος (λατινική ονομασία urtica dioica ), είναι αειθαλές φυτό που φθάνει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Η τσουκνίδα φύεται στις εύκρατες περιοχές ολόκληρου του βορείου ημισφαιρίου, στην νότια Αφρική , στις Άνδεις και στην Αυστραλία. Στην Ελλάδα αφθονεί ως αυτοφυές τόσο στα ορεινά όσο και στα πεδινά μέρη Τα νεαρά βλαστάρια συλλέγονται την άνοιξη και τα χρησιμοποιούμε ως τονωτικό και ως λαχανικό. Τα υπέργεια μέρη και τα φύλλα συλλέγονται το καλοκαίρι όταν το φυτό είναι σε ανθοφορία. Η ρίζα συλλέγεται το φθινόπωρο.Η τσουκνίδα μπορεί να μαγειρευτεί όπως τα λαχανικά και έχει γεύση παρόμοια με το σπανάκι.Στα φύλλα της τσουκνίδας είναι συγκεντρωμένα υψηλά επίπεδα θρεπτικών συστατικών.Η ρίζα έχει σημαντικές διουρητικές ιδιότητες που την καθιστούν χρήσιμη για τα προβλήματα του προστάτη.
Τα υπέργεια μέρη του φυτού περιέχουν Φλαβονοειδή (κβερτικίνη), Αμίνες (ισταμίνη, χολίνη, ακετυλχολίνη, σεροτονίνη), γλυκοκινόνη, ανόργανα συστατικά (ασβέστιο, σίδηρος, πυριτικό οξύ και κάλιο). Η ρίζα περιέχει φυτοστερόλες (στιγμαστερόλη, στιγμα-4-ενζόνη) και φαινόλες.
Μια σχετική με την ρίζα της τσουκνίδας έρευνα που έγινε στις Η.Π.Α. , την Ιαπωνία και την Γερμανία την έχει καθιερώσει ως φάρμακο για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη (διόγκωση).
Οι τσουκνίδες διαθέτουν αξιοσημείωτη αντιμικροβιακή δράση έναντι των Gram-θετικών και Gram-αρνητικών βακτηρίων σε σύγκριση με τυπικές και ισχυρές αντιμικροβιακές ενώσεις, όπως η μικοναζόλη νιτρική, αμοξικιλλίνη-κλαβουλανικό οξύ, ofloxacin και netilmicin . Διαφορετικά κλάσματα διαφόρων ειδών τσουκνίδας έχουν μελετηθεί για να προσδιοριστεί η αντιμικροβιακή τους δράση. Τα αποτελέσματα δείχνουν την μεγάλη δυνατότητα αυτού του φυτού για την ανακάλυψη νέων αποτελεσματικών ενώσεων.
Οι τσουκνίδες θεωρούνται ζιζάνια λόγω της ταχείας ανάπτυξής τους και της κάλυψης του εδάφους. Ωστόσο, υπάρχουν οικονομικοί και οικολογικοί λόγοι για την καλλιέργεια τσουκνίδων.Σύμφωνα με τους Dreyer και Müssing,oι τσουκνίδες μπορούν να βελτιώσουν τα εδάφη εμπλουτίζοντάς τα με άζωτο και φωσφορικό άλας.Μπορούν επίσης να προωθήσουν τη βιοποικιλότητα της τοπικής χλωρίδας και πανίδας διότι πάνω από σαράντα είδη εντόμων υποστηρίζονται από τις τσουκνίδες.
Επίσης μπορεί να μειώσει την περιεκτικότητα βαρέων μετάλλων στο έδαφος και να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή νέων υψηλής ποιότητας γεωργικών πρώτων υλών για τους τομείς βαφής, κλωστοϋφαντουργίας και ενέργειας. Λόγω του ότι οι τσουκνίδες περιέχουν σκληρές ίνες, χρησιμοποιήθηκαν στη Γερμανία και την Αυστρία για την κατασκευή υφασμάτων κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Χρήσεις:
Το βότανο χρησιμοποιείται κυρίως ως καθαριστικό – αποτοξινωτικό. Έχει διουρητική δράση, οφειλόμενη στα φλαβονοειδή και στην υψηλή περιεκτικότητά της σε κάλιο, αυξάνοντας έτσι την παραγωγή ούρων και την αποβολή αχρήστων προιόντων. Επίσης διατηρεί την καλή υγεία της καρδιάς. Βοηθάει σε δερματικές παθήσεις π.χ. στο έκζεμα της παιδικής ηλικίας και στα αρθριτικά προβλήματα, ιδιαίτερα όταν οφείλονται σε κακή λειτουργία των νεφρών και σε κατακράτηση υγρών.Η υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο συμβάλει στην ενίσχυση των οστών.
Μια άλλη χρήση του βοτάνου είναι ως στυπτικό. Η τσουκνίδα ελαττώνει ή σταματάει την αιμορραγία από τις πληγές και τις ρινορραγίες και είναι καλή για την έντονη αιμορραγία της περιόδου, για αιμορροίδες, και τον έλεγχο του ουρικού οξέως.
Η τσουκνίδα είναι αντιαλλεργιογόνος, βοηθάει τον αλλεργικό κατάρρου, το άσθμα, τις κνησμώδεις δερματικές παθήσεις και τα τσιμπήματα των εντόμων. Ο χυμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσει το τσούξιμο από τις αγκίδες της ίδιας της τσουκνίδας.
Επίσης τα φύλλα βοηθούν στην αναιμία, λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε σίδηρο και βιταμίνη C , καθώς και στην παραγωγή γάλακτος από το στήθος.Η ρίζα χρησιμοποιείται για την θεραπεία της διόγκωσης του προστάτη.
Ακόμη είναι πολύ αποτελεσματική για την καταπολέμηση της πυτιρίδας και της λιπαρότητας των μαλλιών.
Βασικά Παρασκευάσματα:
Ένα από τα πιο γνωστά παρασκευάσματα είναι το έγχυμα σε νερό. Σε ένα ποτήρι νερό που έβρασε και απομακρύνθηκε από την εστία θερμότητας ,ρίχνουμε περίπου 1κτ του γλυκού αποξηραμένο βότανο. Αφήνουμε για 15 λεπτά , στραγγίζουμε , κρυώνουμε και κατόπιν προσθέτουμε εάν θέλουμε μερικές σταγόνες χυμό
λεμονιού και 1κτ. του γλυκού μέλι.Το πίνουμε χλιαρό ή κρύο μέχρι 1 ποτήρι την ημέρα για τόνωση.
Το αφέψημα από ρίζα τσουκνίδας (για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη) παρασκευάζεται βράζοντας ρίζα του φυτού σε σιγανή φωτιά για 25 λεπτά και μετά σουρώνουμε και πίνουμε ένα φλυτζάνι ημερησίως.
Για τις έντονες αιμορραγίες μπορούμε να προμηθευτούμε κάψουλες με σκόνη αποξηραμένης ρίζας τσουκνίδας των 100mg μέχρι τρεις φορές την ημέρα.Για το έκζεμα πιο δραστική είναι μια αλοιφή από τσουκνίδα εν συγκρίσει με πλύσεις αφεψήματος.
Για την πυτιρίδα μπορούμε να έχουμε κρύο έγχυμα σκέτου βοτάνου και να κάνουμε πλύσεις στα σημεία του τριχωτού που εμφανίζεται το πρόβλημα.
Γ.Π.
