Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως “επιστημονική ομοφωνία”. Αν είναι ομοφωνία, δεν είναι επιστήμη. Αν είναι επιστήμη, δεν είναι ομοφωνία.
Γράφει η Maryanne Demasi, Δρ Ρευματολογίας
Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του, ο διάσημος αστροφυσικός Neil deGrasse Tyson ρωτήθηκε σχετικά με τις επιστημονικές του απόψεις για τον COVID-19 και είπε “Με ενδιαφέρει μόνο η ομοφωνία” -με τέτοιες δηλώσεις θα τρίζουν τα κόκκαλα του Κοπέρνικου και του Γαλιλαίου. Η έκκληση στην “επιστημονική ομοφωνία” είναι γεμάτη προβλήματα, όπως ακριβώς το “η επιστήμη έχει αποφανθεί”, το “εμπιστευτείτε την επιστήμη” και άλλα αυταρχικά τροπάρια που κυριάρχησαν στην πανδημία.
Μια ευρέως αποδεκτή θεωρία (σημ. μτφ. κατά κοινή επιστημονική παραδοχή η εξελικτική θεωρία δεν είναι ευρέως αποδεκτή…), όπως η θεωρία της εξέλιξης, εξαρτάται από την επίτευξη ομοφωνίας μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, αλλά πρέπει να επιτευχθεί χωρίς λογοκρισία ή την απειλή για αντίποινα. Όπως είπε πρόσφατα ο Aaron Kheriaty, συνεργάτης στο Κέντρο Ηθικής και Δημόσιας Πολιτικής: η επιστήμη είναι μια συνεχής αναζήτηση για την αλήθεια και αυτή η αλήθεια δεν έχει να κάνει με την ομοφωνία. Κάθε σημαντική επιστημονική πρόοδος συνεπάγεται προκλήσεις για την όποια ομοφωνία. Όσοι υπερασπίζονται την επιστημονική ομοφωνία αντί για συγκεκριμένα πειραματικά ευρήματα, δεν υπερασπίζονται την επιστήμη αλλά την μονομέρεια.
Ομοφωνία χάρη στη λογοκρισία
Δεν είναι δύσκολο να επιτευχθεί μια επιστημονική ομοφωνία όταν καταπνίγονται οι αντίθετες φωνές. Η προέλευση του COVID είναι ένα κλασικό παράδειγμα. Είκοσι επτά επιστήμονες δημοσίευσαν μια επιστολή στο Lancet καταδικάζοντας τις “θεωρίες συνωμοσίας” που υποστήριζαν ότι ο ιός δεν είχε φυσική προέλευση. Οι αντίθετες απόψεις λογοκρίθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και χαρακτηρίστηκαν ως “παραπληροφόρηση”. Μόνο τώρα που το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ και το FBI λένε ότι ο ιός ήταν πιθανότατα αποτέλεσμα διαρροής από εργαστήριο στη Γουχάν, είναι δυνατό να γίνουν αυτές οι συζητήσεις ανοιχτά.
Η Διακήρυξη του Great Barrington είναι ένα άλλο παράδειγμα. Τρεις διαπρεπείς καθηγητές από τα Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, του Στάνφορντ και της Οξφόρδης τάχθηκαν κατά των lockdown, τα οποία, όπως είπαν, θα έβλαπταν δυσανάλογα τους μη προνομιούχους. Αλλά ο πρώην διευθυντής του NIH Φράνσις Κόλινς τους απέρριψε ως “περιθωριακούς επιδημιολόγους” ζητώντας από τον Άντονι Φάουτσι “μια γρήγορη και ισοπεδωτική αναίρεση” της Διακήρυξης.
Η επιστημονική ομοφωνία έχει γίνει ένα αυθαίρετο κατασκεύασμα, που υπαγορεύεται από την πολιτική και την εξουσία. Η πρόσφατη κυκλοφορία των “Αρχείων Twitter” αποκαλύπτει πώς οι κυβερνητικές υπηρεσίες, οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, τα μέσα ενημέρωσης και ο ακαδημαϊκός κόσμος συμμάχησαν σε μια προσπάθεια να αστυνομεύσουν το διαδικτυακό περιεχόμενο και να λογοκρίνουν τις φωνές που διαφωνούν, ώστε να δημιουργήσουν μια κατ’ επίφασιν ομοφωνία.
Ένα τρανταχτό παράδειγμα ήταν το Virality Project του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ που συγκέντρωσε την ελίτ της ακαδημαϊκής κοινότητας, ειδικούς στην τεχνητή νοημοσύνη και εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να λογοκρίνουν “αληθινές” ιστορίες παρενεργειών από τα εμβόλια υπό το πρόσχημα της καταπολέμησης της παραπληροφόρησης. Ο Robert Malone, γιατρός και πρωτοπόρος της τεχνολογίας mRNA συνόψισε την κατάσταση με ακρίβεια όταν είπε: το πραγματικό πρόβλημα εδώ είναι ο καταραμένος Τύπος και οι γίγαντες του Διαδικτύου. Ο Τύπος και αυτοί οι παράγοντες της τεχνολογίας ενεργούν για να δημιουργήσουν και να ενισχύσουν την “ομοφωνία” γύρω από επιλεγμένα και εγκεκριμένα αφηγήματα. Και τότε αυτή γίνεται όπλο για να στραφεί ενάντια σε διαφωνούντες, συμπεριλαμβανομένων ειδικευμένων ιατρών.
Η πανδημία έκανε αυτή την κακόβουλη συμπεριφορά πιο ορατή, αλλά η αλήθεια είναι ότι συμβαίνει εδώ και πολύ καιρό -το γνωρίζω καλά, καθώς υπήρξα θύμα της.
Ομοφωνία στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης
Ως τηλεοπτική παρουσιάστρια στο κορυφαίο επιστημονικό πρόγραμμα Catalyst του ABC για πάνω από μια δεκαετία, ο ρόλος μου ήταν να διερευνώ επιστημονικά ζητήματα και, εάν χρειαστεί, να αμφισβητώ το κυρίαρχο αφήγημα. Το ABC δεν χρηματοδοτείται από ιδιώτες, αλλά από το δημόσιο, για να αποφευχθεί η μεροληψία που πλήττει τα εμπορικά δίκτυα. Ή έτσι νόμιζα.
Πριν από αρκετά χρόνια, η επιτυχημένη καριέρα μου στο ABC έληξε άδοξα όταν οι υπερασπιστές της “επιστημονικής ομοφωνίας” επέκριναν αρκετά ντοκιμαντέρ που παρήγαγα, τα οποία αμφισβητούσαν διάφορες παγιωμένες θέσεις στην ιατρική, όπως τα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης, τις διατροφικές κατευθυντήριες οδηγίες και την υπερβολική συνταγογράφηση φαρμάκων. Ένα ντοκιμαντέρ αμφισβητούσε τις επιπτώσεις στην υγεία της παρατεταμένης έκθεσης σε ασύρματες συσκευές (όπως iPad, φορητούς υπολογιστές και smartphones) που εκπέμπουν ακτινοβολία χαμηλής συχνότητας -κινηθήκαμε με τη δέουσα επιμέλεια και ελέγξαμε εξονυχιστικά το ντοκιμαντέρ μας ώστε να είναι άψογο από άποψη νομική, συντακτική και εγκυρότητας των δεδομένων.
Στο ντοκιμαντέρ, ρωτούσαμε γιατί η αρχή ακτινοπροστασίας της αυστραλιανής κυβέρνησης (ARPANSA) διέθετε πρότυπα ασφαλείας που ήταν ξεπερασμένα, και γιατί απέκλειε σημαντικά στοιχεία από πολλαπλές αξιολογημένες εργασίες από ανεξάρτητους επιστήμονες. Αυτό προκάλεσε μια σωρεία παραπόνων από τη βιομηχανία τηλεπικοινωνιών, τη ρυθμιστική αρχή και την ARPANSA, οι οποίες προετοιμάζονταν για τη μεγαλύτερη ανάπτυξη ασύρματων δικτύων που είχε δει ποτέ η χώρα. Ειδικοί του κλάδου εμφανίστηκαν (και τα μέσα ενημέρωσης τους έδωσαν βήμα), για να κριτικάρουν χωρίς αντίλογο το ντοκιμαντέρ, ενώ αγνοούσαν όσους το υπερασπίζονταν. Δεν δόθηκε προσοχή στην επιρροή της βιομηχανίας στην επιστήμη.
Όσοι μου ασκούσαν κριτική παραπονούνταν ότι είχα λάβει υπόψη μου μια “περιθωριακή” άποψη που δεν βασιζόταν στην επιστήμη. Και με τον όρο “περιθώριο” αναφέρονταν στην Devra Davis, καθηγήτρια επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, με διακεκριμένη καριέρα στην Εθνική Ακαδημία Επιστημών και στο Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών.
Το ABC υπέκυψε στην αδυσώπητη πίεση και με απέκλεισε από την παρουσίαση εκπομπών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι είχα δώσει προτεραιότητα “σε απόψεις που αμφισβητούν την επιστημονική ομοφωνία”. Και με τον όρο “επιστημονική ομοφωνία”, εννοούσαν τη θέση που πήρε η ARPANSA, η ίδια οργάνωση που είχα επικρίνει για τους μη αυστηρούς κανονισμούς της. Τελικά, το ABC απαγόρευσε το ντοκιμαντέρ και “αναδιάρθρωσε” το τμήμα απολύοντας το προσωπικό.
Αυτό που το δίκτυο πίστευε ότι θα ήταν μια γρήγορη λύση είχε σοβαρές και εκτεταμένες συνέπειες. Όχι μόνο θα απέτρεπε τους δημοσιογράφους στο μέλλον από το να αμφισβητήσουν το κυρίαρχο αφήγημα, αλλά έστειλε ένα ανατριχιαστικό μήνυμα ότι το ABC θα υπέκυπτε στην πίεση της βιομηχανίας υπέρ της επιστημονικής ομοφωνίας.
Νομίζω ότι ο Michael Crichton -γιατρός, παραγωγός και συγγραφέας- το εξήγησε με τον καλύτερο τρόπο όταν έδωσε μια διάλεξη για την επιστήμη, την πολιτική και την ομοφωνία το 2003: Θεωρώ την επιστημονική ομοφωνία ως μια εξαιρετικά ολέθρια εξέλιξη που πρέπει να σταματήσει άμεσα. Ιστορικά, ο ισχυρισμός περί ομοφωνίας ήταν το πρώτο καταφύγιο για κάθε παλιάνθρωπο. Είναι ένας τρόπος για να αποφευχθεί η συζήτηση, υποστηρίζοντας ότι το θέμα έχει ήδη διευθετηθεί. Συνέχισε: Η ομοφωνία είναι θέμα πολιτικής… Οι μεγαλύτεροι επιστήμονες στην ιστορία είναι σπουδαίοι ακριβώς επειδή πήγαν ενάντια στην ομοφωνία. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως “επιστημονική ομοφωνία”. Αν είναι ομοφωνία, δεν είναι επιστήμη. Αν είναι επιστήμη, δεν είναι ομοφωνία.Τελεία.
enromiosini.gr
